به گزارش شبکه علمی ثریا، نشست علوم اسلامی و پزشکی عصر روز دوشنبه ۱۸ اردیبهشت ماه در حسینیه ارشاد برگزار گردید. در این نشست مهدی محقق و محسن ناصری به ایراد سخنرانی پرداختند.
در ابتدای این نشست مهدی محقق با اشاره به این که کلمه طب در لغت به معنای طبیعت است، عنوان کرد: این کلمه برای علم پزشکی انتخاب شده چون این علم ارتباط با طبیعت دارد. طبیعت بدن به خودی خود برای دفع بیماری کافی است. اساساً هر بیماری درمانی دارد، به جز جهل. جهل تنها دردی است که درمان ندارد. طب اسلامی تقسیم بندی ها و انواع مختلف دارد. طب زنان آبستن، طب تدبیر نوزاد، طب تدبیر کودک، تدبیر پیران و طب تدبیر مسافران بعضی از انواع آن است. همچنین طب اسلامی سرچشمه های مختلفی داشته است. یک سرچشمه آن ایران است. در دانشگاه جندی شاپور تا قرن سوم هجری، طب اسلامی وجود داشته است. یکی دیگر از سرچشمه های آن طب هندی بوده است. اما مهم ترین کتب از یونان ترجمه شد. در زمان مأمون، او یک بیت الحکمه راه اندازی کرد و جالینوس به عنوان یک پزشک کامل مورد توجه مسلمانان قرار گرفت. همچنین آثار بقراط به عربی ترجمه شد.
وی افزود: بقراط پدر معنوی طب بود. او طب را از موروثی بودن خارج کرد و گفت پزشکان باید علاوه بر فرزندانشان، شاگردان خود را نیز در زمره فرزندان خود بدانند و دانش خود را به آنان منتقل کنند. بقراط حتی در روستاهای آتن فقرا را رایگان معالجه می کرد و جمله ای دارد که می گوید من فضیلت و دانش را با مال معاوضه نمی کنم.
محقق در ادامه با اشاره به فرق مختلف طب یونانی افزود: جالینوس در کتاب فرق الطّبیّه می گوید سه فرقه اصحاب تجربه، اصحاب قیاس و اصحاب حیل در طب یونانی وجود دارد. مسلمانان دو رویکرد اول را پذیرفتند اما رویکرد سوم را کنار گذاشتند.
محقق افزود: مسلمین حدود ۴۰ نوع نبض را ذکر کرده اند که هر کدام علامت یک بیماری است. ابن سینا کتابی دارد به نام «رگ شناسی» که در آنجا به فارسی انواع نبض را توضیح می دهد. در طب اسلامی حتی از ویژگی های ظاهری پی به بیماری ها برده می شود. مولانا در شعری می گوید:
رنگ روی و نبض و قاروره بدید هم علاماتش هم اسبابش شنید
در ادامه محسن ناصری با اشاره به ۲ برداشت از طب اسلامی گفت: یک برداشت را غربی ها راه انداخته اند که منظورشان طب در دوران قدیم اسلام است. در حدود قرن سوم و چهارم همه پزشکان مسلمان می شدند. البته بعضی این مسئله را پنهان می کردند. حدود ۱۴۰۰۰ کتاب از آن دوران باقی مانده است که دکتر محمد مهدی اصفهانی مقداری از آن ها را با بضاعت کم شخصی خود در تعداد کم تکثیر کرده اند و در اختیار محققان و دانشکده ها قرار داده اند. اما برداشت دیگر آن است که طب اسلامی نه فقط مربوط به دوره ای خاص از تاریخ بلکه متعلق به هر زمانی است و اصول مشخصی دارد.
وی افزود: مثلاً در روایات داریم که تشریح را بیاموزید. کسی که تشریح نمی داند در شناخت خدا می ماند. تشریح یک علم است و بسیار گسترده و تخصصی. بعضی معتقدند که برای گسترش طب اسلامی نیاز به این علوم نداریم که این انحراف است. در طب اسلامی ابتدا به اصلاح سبک زندگی و اصلاح تغذیه توجه می شود و سپس اگر نتیجه حاصل نشد به داروهای مفرده و سپس به داروهای مرکب روی می آورند. مثلاً بادرنجبویه برای افسردگی بسیار مفید است. قدم آخر در درمان به کار بردن اموری است که از دست ها برای آن استفاده می شود. مانند ماساژ، حجامت، فصد، جراحی و ... . متأسفانه این مسئله که قدم آخر است امروز به عنوان تمام طب اسلامی در جامعه ما مرسوم شده و حتی مورد سوء استفاده و بهره برداری مالی یک عده قرار گرفته است.
ناصری در انتها عنوان کرد: اساس طب اسلامی بر پیشگیری است و سبک زندگی صحیح و تغذیه اصل است و در درجه بعد به دارو و اقدامات بیرونی روی آورده می شود.
گزارش از محمد بحرینی
منبع: مهر